Koerden Duizenden Turkse militairen moeten, in offensief tegen de PKK, steden in het oosten ‘schoonvegen’.

Er zijn twee versies van het verhaal van Güler Yanalak (32), een vrouw uit Cizre, een Turkse stad waar hoofdzakelijk Koerden wonen. Yanalak is zeven maanden zwanger. Op zondag werd ze door een kogel in haar buik geraakt tijdens gevechten tussen het Turkse leger en de Koerdische guerrillabeweging PKK.

Volgens de versie van de Turks-Koerdische nieuwszender IMC werd ze geraakt door een kogel van speciale eenheden van het Turkse leger. Yanalak wachtte vier uur op een ambulance die niet kwam. Uiteindelijk slaagden familieleden erin haar naar het ziekenhuis te brengen. Yanalak is er slecht aan toe. Sommige kranten voegen eraan toe dat de baby het niet heeft overleefd. 

Volgens het staatspersbureau Anadolu werd Yanalak door een kogel uit een PKK-wapen geraakt en is ze door militairen naar het ziekenhuis in Cizre gebracht. Daar is de baby met een keizersnede ter wereld gekomen. Moeder en kind maken het goed.

Hoe het echt met Yanalak is, is zonder haar zelf te spreken, vrijwel niet te verifiëren. Cizre is vorige week zondag door het leger afgegrendeld. Voor burgers geldt sindsdien een uitgaansverbod. Communicatie met mensen in de stad is moeilijk doordat er voortdurend gevochten wordt. Grote delen van de dag is er geen elektriciteit, telefoon en internet. Onafhankelijke nieuwsbronnen zijn er vrijwel niet.

 

 

 

 

 

Yanalak is een van de vele slachtoffers in de strijd tussen het Turkse leger en de PKK, die vecht voor zelfbeschikking voor de grote Koerdisch minderheid in Turkije. Vorige week begon het Turkse leger aan een groot offensief met tienduizend militairen. Op de Turkse journaals zijn beelden te zien van tanks in binnensteden en rookpluimen uit woonwijken.

Met het offensief willen we de steden „schoonvegen van terroristen”, zegt premier Ahmet Davutoglu. „Desnoods gaan we van deur tot deur.” De PKK geldt in Turkije als een gevaarlijke terreurbeweging. Ook in Europa en de VS staat de groep op de lijst van terroristische organisaties. Tegelijk is er ook sympathie voor de Koerdische zaak. En omdat de PKK tegen de terreurgroep Islamitische Staat (IS) vecht, wordt in Irak en Syrië zelfs indirect met de PKK samengewerkt door westerse legers.

Deze zomer kwam een einde aan een ruim twee jaar durende wapenstilstand tussen de PKK en het Turkse leger en aan de onderhandelingen tussen de regering en vertegenwoordigers van de Koerden. Sindsdien zouden er 550 mensen, onder wie 150 burgers, bij gevechten zijn gedood.

Het Turkse leger geeft op zijn website updates van de aantallen doden en gewonden tijdens het offensief dat een week geleden begon. Intussen zijn 110 ‘separatisten’ gedood, een term die aangeeft hoe veel Turken de PKK zien, namelijk als een bedreiging voor de eenheid van het land. Over burgerslachtoffers heeft het leger het niet. Volgens mensenrechtenorganisatie IHD zijn sinds de zomer ten minste 130 burgers omgekomen.

In het ziekenhuis waar ook Yanalak is opgenomen, is vrijdag Irfan Uysal binnengebracht. Hij werkt voor het waterbedrijf van Cizre. Terwijl hij een reparatie uitvoerde, werd er geschoten vanuit een legervoertuig. Hij zocht dekking, maar werd door een kogel geraakt in zijn linkerarm. „Misschien een sluipschutter. We weten het niet zeker. De onderste helft van zijn arm is geamputeerd”, vertelt zijn zus Newroz Uysal (24) telefonisch.

Tienduizenden, mogelijk honderdduizenden mensen zijn de wijken ontvlucht waar het zwaarst wordt gevochten. Vlak voordat het leger in de aanval gaat, krijgen burgers kort de tijd de wijk te verlaten voordat die voor onbepaalde tijd wordt afgegrendeld. Wie dan nog zijn huis uitkomt, kan beschoten worden omdat hij voor terrorist wordt aangezien.

De rebellen zijn meestal geradicaliseerde Koerdische jongeren die zich hebben verenigd onder de naam YDG-H. Ze zijn bewapend en hebben delen van steden geclaimd als autonoom gebied. Ze vinden dat de staat door decennialange onderdrukking van Koerden hier geen legitimiteit meer heeft. Hoewel veel Koerdische burgers gewapend verzet in woonwijken afkeuren, steunen ze het streven naar autonomie voor de Koerden. De vechtende jonge mannen zijn bovendien vaak familie. Vertrekken uit de wijken geeft het leger vrij spel hen te doden, weten ze. Vanuit de PKK is er druk op mensen om de opstandelingen niet in de steek te laten en als een soort menselijk schild te dienen.

Newroz Uysal is furieus op de Turkse staat, omdat die burgers onvoldoende spaart. „Mijn broer is een ambtenaar die aan het werk was. Hij was geen loopgraaf aan het graven. Toch werd er geschoten. Dat maakt ons zo furieus. Hoe kan een staat zo gewelddadig zijn tegen mensen die het zijn eigen burgers noemt?”